يکشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
برداشت ها از کتاب مقاومت شکننده از قاسم خرمی تا نجف لک زایی:
به مناسبت ایام بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی ساختار پژوهشی و یافته‌های کتاب مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، نوشته جان فوران استاد جامعه شناسی دانشگاه کالیفرنیای آمریکا و ترجمه احمد تدین در سال ۱۳۷۰" توسط قاسم خرمی پرداخته شده است. این کتاب یکی از آثار روشمند درباره تحولات چند قرن اخیر ایران است. بعد از بیان نظرات خلاصه وار قاسم خرمی، اقدام به ضمیمه کردن تحلیل‌های نجف لک زایی (۱۳۸۳) درخصوص این کتاب شده است. تضارب آرای دو فرد مورد اشاره، شفاف کننده ابعاد مورد تاکید در این کتاب است.
کد خبر: ۳۹۴۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
«بلای بی‌تاریخی و جهان بی‌آینده»؛
دکتر رضا داوری‌اردکانی باور دارد متفکری که در رؤیای پدید‌آمدن عهد و عصری دیگر باشد، چه‌بسا با عصر و عهد خود مخالفت کند. بسیاری از متفکران تنها دغدغه‌شان خلق مفاهیمی بوده است تا از عهد و عصر خود فراتر رفته و به انکار وضع موجود دست بزنند. همان‌گونه که دلوز می‌گوید کار فلسفه خلقِ مفاهیم است.
کد خبر: ۳۹۳۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۶
ایدئولوژی علیه ایدئولوژی :
به مناسبت زادروز زنده‌یاد داریوش شایگان در چهارم بهمن ماه، در برنامه «برخورد» تصمیم گرفته‌ایم نشستی در نقد و بررسی میراث فکری این متفکر برگزار کنیم و ازاین‌رو با دکتر حسین مصباحیان و دکتر احسان شریعتی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
کد خبر: ۳۹۳۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳
ماجرای یک گل نصرانی:
هُوارد کانْکْلین بَسْکِرْویل ( Howard Conklin Baskerville؛ ۱۰ آوریل ۱۸۸۵ – ۱۹ آوریل ۱۹۰۹) معلم آمریکایی مدرسه مموریال در تبریز بود که در جریان جنبش مشروطه و تلاش برای شکستن محاصرهٔ تبریز در این شهر کشته شد. از او اغلب به عنوان «لافایتِ آمریکاییِ ایران» و «شهیدِ آمریکاییِ جنبشِ مشروطهٔ ایران» یاد می‌شود.در وصف باسکرویل (یک گل نصرانی) و سیصد نفر از یارانش، ترجیع بندی طولانی با تکرار مصرّعیِ زیر سروده شده‌است که سراینده آن مشخص نیست .
کد خبر: ۳۹۱۲۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۲
محمدرضا پویافر:
درباره تحلیل وقایع چند ماه اخیر محمدرضا پویافر، پژوهشگر اجتماعی مصاحبه ای انجام داده است. وی یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اتفاقات اخیر و شرایط فعلی را بی‌توجهی نهاد حکمرانی به تغییرات اجتماعی جامعه دانست و از تعارضات اجتماعی درون جامعه سخن گفت. پویافر در این گفتگو پیشنهاد‌هایی را نیز برای برون‌رفت از شرایط فعلی ارائه داد. بخش نخست این گفتگو را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
کد خبر: ۳۸۹۷۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۳
محمد قوچانی روزنامه نگار:
برخورداری از نگاه ملی و ایرانی و لزوم توجه دوباره به ادبیات کهن از جمله مهم‌ترین نکاتی است که محمد قوچانی، روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای پس از تماشای نمایش موزیکال «هفت خان اسفندیار» به آن‌ها اشاره می‌کند. این نمایش اولین دورخیز سازمان رسانه‌ای هنری اوج در تئاتر صحنه‌ای است که اقتباسی است آزاد از داستان مشهور شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی. قوچانی بر این باور است سازمان‌های حاکمیتی همچون اوج با ورودشان به چنین حوزه‌هایی می‌توانند در زمینه تقویت نگاه ملی و ایرانی کمک کننده باشند. از این رو در تکمیل تعبیری که پیش‌تر نسبت به سازمان اوج داشته و از آن به عنوان «هالیوود اسلامی» یاد کرده بود؛ حالا عنوان «هالیوود ایرانی» را برای این سازمان به کار می‌برد.
کد خبر: ۳۸۹۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۴
تاریخ سیاسی؛
جنبش مشروطیت بدون شک از رویداد‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ تحولات سیاسی ایران محسوب می‌شود. اثرات این رویداد در زندگی فرهنگی و سیاسی مردم، از سایر حوادثی که تا آن تاریخ در کشورمان پدید آمده بود، عمیق‌تر بوده است. شکی نیست که نارضایتی عمیق جامعه ایران در سال‌های حکومت قاجار، ریشه اصلی اعتراضات مردمی علیه دولت و زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت مشروطیت بود.در این میان عواملی نیز بودند که سبب تسریع روند انقلاب شدند و در مسیر نهضت به منزله عامل محرک ایفای نقش کردند. در گزارش زیر، به مرور حوادث ۱۵ ساله مشروطیت پرداخته شده است.
کد خبر: ۳۸۵۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۰
پروفسور حسن امین؛
اساسا مفهوم جمهوریت با اسلامیت سازگاری ندارد. در غوغای جمهوریت ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ هم که رضاخان سردارسپه خواست، ایران را جمهوری کند، مراجع تقلید وقت یعنی شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا محمدحسین نائینی با او در قم ملاقات کردند و از او خواستند دست از جمهوریت بردارد تا با انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی موافقت کنند که این کار عملی شد.
کد خبر: ۳۸۲۱۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۸
در روز‌های انتهایی قرن:
محسن خلیلی این روزها، آخرین روز‌های سال آخر قرن و آخرین سال از «دهه‌ای ازدست‌رفته» است؛ دهه‌ای که به سبب تورم و بیکاری بالا و سرمایه‌گذاری، رشد و بهره وری اندک، از سوی کارشناسان و فرهیختگان چنین نام‌گذاری شده است.
کد خبر: ۳۷۵۰۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۱
تغییر قانون اساسی؛
یک جا‌هایی از قانون اساسی قابل اصلاح است و می‌شود تغییر داد. در اصل ۱۷۷ آمده اصولی که متضمن جمهوریت و اسلامیت نظام است غیر قابل تغییر هستند. یعنی نمی‌شود قانون اساسی را اصلاح کنیم و بگوییم مجلس نمی‌خواهیم، ولی ممکن است یک زمانی قانون اساسی اصلاح شود و بگویند ما دو مجلس می‌خواهیم، یا مجلس شش ساله باشد و یا حکومت به جای ریاستی، پارلمانی باشد؛ این‌ها قابل اصلاح است و هیچ اشکالی هم ندارد.
کد خبر: ۳۷۲۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۶
دیدار‌های اصلاح‌طلبان؛
محسن رهامی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، می‌گوید: در انتخابات مرحله دوم مجلس یازدهم، در بعضی از شهر‌ها با جمعیتی مثلا حدود نیم ملیون نفر، نماینده مجلس فقط با چیزی در حدود ۳۰ هزار رأی، یا کمتر، انتخاب شده است.
کد خبر: ۳۷۰۹۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۲
رهبر انقلاب اسلامی خطاب به دولت:
رهبر معظم انقلاب با تحسین گرایش مردمی و محسوس دولت، تقویت و تکمیل این حرکت را ضروری خواندند و دولتمردان را به عمل به وعده‌ها در موعِد خود و گزارش صریح و صادقانه به مردم در صورت محقق نشدن وعده‌ها و استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای نظارت عمومی بر مسائلی نظیر فساد و ویژه‌خواری توصیه کردند.
کد خبر: ۳۶۹۸۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۹
رحیم پور ازغدی؛
عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه برادر بزرگتر امام (ره) می‌گفت پدر ما چندین بار محموله سلاح و آذوقه برای میرزا می‌فرستاد، گفت: میرزا را متهم به چپ زدگی و تجزیه طلبی کردند، در صورتی که بزرگترین سد مقابل آن‌ها بود و همواره نام ایران را فریاد می‌زد.
کد خبر: ۳۶۶۸۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۲
جامعۀ کوتاه مدت و مخالفانش؛
محمد علی همایون کاتوزیان (متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۱ تهران) که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران با کوته‌نوشت نام؛ هما کاتوزیان، می‌شناسند، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی است. زمینهٔ تحقیق مورد علاقهٔ او مسائل توسعه‌ای مربوط به ایران بوده و تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. یکی از نظریات مطرح او، جامعه کلنگی است. بر نظریه جامعه کلنگی محمدعلی همایون کاتوزیان انتقادات زیادی وارد است، ضمن اینکه لایه‌های کاملا واضح و غیر قابل انکاری از حقایق را با رویکردی توسعه گرایانه مطرح می‌کند. قلم کاتوزیان ترکیبی از آسیب شناسی و چالش یابی همراه با جهت دهندگی توسعه‌ای منجر به تقویت ساختار‌ها و ساخت‌های سازمانی- اجتماعی و همچنین تشریح الگو‌های ارتباطی است.
کد خبر: ۳۶۵۰۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۱
تمدن اسلامی
ما در بخش «تاریخ در ترازو» هم به معرفت تاریخ به معنای عام نظر داریم و هم به تاریخ به مثابه یک رشته (discipline) دانشگاهی در جهان و به طور خاص در ایران توجه داریم. شما یکی از استادان و متفکرانی هستید که درباره رشته خودتان یعنی فلسفه و معرفت در ایران کنونی و در تاریخ گذشته در جهان اسلام، نگاه انتقادی یا به تعبیر رایج امروز، نگاه آسیب شناختی (pathologist) داشته‌اید و از بحران در فلسفه سخن گفته‌اید و از مقام فلسفه در تمدن اسلامی پرسش کرده‌اید و در ربط با زوال و انحطاط تمدن مسلمانان از نقش زوال فلسفه سخن گفته‌اید و اشاره کرده‌اید که در تمدن ایرانی-اسلامی به جای این که فیلسوفان متفکران قوم باشند، گروه‌های دیگری سررشته دار اندیشه شده‌اند. اکنون خدمت شما رسیدیم تا ملاحظات خودتان را اولا راجع به معرفت تاریخ و ثانیا درباره رشته تاریخ به طور خاص در ایران، بفرمایید. نکته مهم دیگر این که خیلی از مسائلی را که اهل تاریخ با آن‌ها درگیرند، فلاسفه مطرح کرده‌اند. یعنی فلاسفه هستند که خیلی از پرسش‌های معرفت شناختی را پیش روی اهل علم گذاشته‌اند و معمولا خود اهل تاریخ کمتر از نظر روش شناختی و معرفت شناختی به این مباحث پرداخته‌اند. قدیم‌ترین پرسشی که راجع به تاریخ داریم، مربوط به فیلسوف بزرگ یونانی ارسطو در کتاب «فن شعر» است. از آن زمان تا‌کنون، همواره کفه ترازوی مباحث فلسفی و معرفتی راجع به تاریخ به نفع فلاسفه سنگینی می‌کند و خود اهل تاریخ بیشتر در این مسائل از فلاسفه پیروی کرده‌اند یا به آن‌ها بی‌اعتنایی کرده اند یا حتی صورت مساله را حذف کرده‌اند و گفته‌اند که این مباحث به ما مربوط نیست. اگر ممکن است در مورد این مباحث نیز نظر خود را بفرمایید.
کد خبر: ۳۶۰۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۳۱
تحولات تاریخی؛
قزوین در دوران قاجار، تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی را تجربه کرده است.
کد خبر: ۳۵۹۷۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۷
صادق زیبا کلام؛
برای پیشرفت ایران در قرن بیست‌ویکم که بن‌بست‌های زیادی هم پیش‌روی کشورمان دیده می‌شود، چاره‌ای جز بازگشت به اهداف و آرمان‌های مشروطه نداریم. واقعیت این است که امروز نیاز داریم تا یک بار دیگر اهداف، آرمان‌ها و دستاوردهای مشروطیت را مرور کنیم تا بازتعریفی در نسبت ملت با قدرت حاکم انجام شود.
کد خبر: ۳۵۴۰۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۶
استاد تاریخ ایران:
محمد فرزانه می‌گوید: بدون شخص آخوندخراسانی و رهبری او و فکر وراسنتی‌اش به نزدیک کردن این دو انقلاب، مشروطه قادر نبود و نمی‌توانست به تاسیس مجلس شورای ملی و قانون اساسی دست یابد.
کد خبر: ۳۵۳۷۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۵
بیانیهٔ جبههٔ اصلاحات ایران؛
جبههٔ اصلاحات ایران با صدور بیانیه ای تاکید کرد؛ نهاد وکالت در ایران از دستاوردهای نهضت مشروطه و استقلال آن از ثمرات نهضت ملی مردم ایران است.
کد خبر: ۳۵۰۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۵
جنبش زنان در خاورمیانه؛
جنبش زنان در خاورمیانه چه ریشه‌های مشترکی دارد؟ مریم رحمانی در این مقاله با مقایشه جنبش زنان در ایران و ترکیه از اشتراک و افتراق این دو جنبش حرف زده و با بررسی زمینه‌های تاریخی اجتماعی نظیر استعمار، به نقش ناسیونالیسم و تأثیرگذاری آن بر جنبش زنان در ترکیه و ایران پرداخته است.
کد خبر: ۳۵۰۰۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۹